آران و بیدگل

شهرستان آران و بیدگل از شمالی‌ترین نواحی استان اصفهان است و یکی از قدیمی ترین تمدن‌های کشور به شمار می رود به طوری که می توان گفت با تپه های تاریخی سیلک که قدمتی مربوط به ۹ هزار سال پیش دارند پیشینه یکسانی داشته باشد. در این مقاله شما را با این شهرستان زیبا و تاریخی آشنا می کنیم.

با بررسی های صورت گرفته مورخین پی به حدود یکصد رشته قنات و قلعه در آران و بیدگل برده اند که گاها قدمت آنها به چندین هزار سال می رسد. از این قلعه ها که بیشتر آنها در روستاهای اطراف آران و بیدگل قرار گرفته اند می توان به قلعه سی زان واقع در روستای نوش آباد و یا قلعه مورچان واقع در روستای سفیدشهر نام برد.

مورخین در هنگام کشف و کنده کاری متوجه شدند بعضی از قنات ها از سطح زیرین بافت کنونی شهر عبور می نماید که این نشان از تغییرات شدید در طبقات بافت شهری است. متاسفانه باید به اطلاع برسانیم از حدود ۱۰۰ قنات و قلعه کشف شده در منطقه آران و بیدگل چیزی باقی نمانده و اکثر آنها تخریب شده یا در حال ویرانی هستند.

عوامل متعدی را برای علت این ویرانی ها می توان نام برد، گسترش بی سابقه شهرستان و خانه سازی های متعدد را می توان از جمله دلایل تخریب بافت تاریخی آران و بیدگل نام برد. اما یکی از مهم ترین دلایل این تخریب، رشد و تکثیر نامحدود کارخانجات و کارگاه های صنعتی به خصوص در اطراف آران و بیدگل می باشد. البته از آنجایی که شهرستان آران و بیدگل به یک شهرستان صنعتی به خصوص در زمینه کارخانجات فرش ماشینی تبدیل شده است، این اتفاق غیر عادی نیست.

آنچه در این مقاله می خوانید:

شهرستان آران و بیدگل کجاست؟

شهرستان آران و بیدگل در حاشیه جنوب غربی کویر مرکزی ایران واقع شده است. این شهرستان با وجود چهار شهر تابعه از شمال به دریاچه نمکی دسترسی دارد که در کویر مرکزی ایران واقع شده و با شهرستان آران و بیدگل تنها سی و پنج کیلومتر فاصله دارد.
شهرستان آران و بیدگل از سمت غربی خود و از طریق راه مواصلاتی اصلی با شهرستان کاشان مرتبط است. آران و بیدگل همچنین از جنوب با شهرستان نطنز و از شرق با شهرستان اردستان ارتباط دارد.

آران و بیدگل روی نقشه

ارتفاع شهرستان آران و بیدگل از سطح دریا نهصد و دوازده متر می باشد. مختصات دقیق این شهرستان بر روی نقشه جغرافیایی به این صورت است: پنجاه و یک درجه و بیست و نه دقیقه مربوط به طول جغرافیایی آران و بیدگل است و عرض جغرافیایی این شهرستان به سی و چهار درجه و چهارده دقیقه می باشد.

فاصله آران و بیدگل تا کاشان

شهرستان آران و بیدگل با شهرستان کاشان، تنها ۶ کیلومتر فاصله دارد. به طوری که با صرف تنها ۲۰دقیقه و با سرعت صد کیلومتر بر ساعت می توانید از جاده اصلی و ایمن بین این دو شهرستان سفر کنید.

جمعیت آران و بیدگل چقدر است؟

اولین آمار رسمی از سرشماری جمعیت شهرستان آران و بیدگل مربوط به سال ۱۳۴۵ می باشد که جمعیت این شهرستان را ۲۳ هزار و ۲۶۵ نفر ثبت کرده است. و در آخرین سرشماری رسمی که در سال ۱۳۹۵ اجرا شده است جمعیت این شهرستان به ۶۵۴۰۴ نفر رسیده است. در جدول زیر می توانید آمار مربوط به هریک از سرشماری های رسمی انجام شده را مشاهده بفرمایید.

جاهای دیدنی آران و بیدگل

شهرستان آران و بیدگل به علت وجود قدمت و پیشینه تاریخی که دارد یکی از مقاصد جذاب جهت مسافرت گردشگران به شمار می رود و هر ساله میزبان تعداد زیادی مسافر از اقصی نقاط جهان است. این شهرستان علاوه بر اماکن تاریخی ارزشمند و جذاب، دارای جذابیت های اقلیمی زیبا همچون کویر و دریاچه نمک است.

کویر مرنجاب

از زیبایی های کویر بکر شهرستان آران و بیدگل می توان به ریگ زار های مرتفع و دریاچه نمک که همچون الماس در میان شن زارها می درخشد نام برد. زیبایی دریاچه نمک را بلورهای نمک چند برابر می کند. در واقع گرمای شدیدی که خورشید تولید می کند باعث تبخیر تدریجی سطح آب و تشکیل بلور نمک می شود.

لازم به ذکر است که از قدیم الایام از این بلورهای نمک جهت استفاده روزانه برداشت می کرده اند. از گیاهان خاص و حیات وحش نادر موجود در کویر شهرستان آران و بیدگل نباید به سادگی گذشت زیرا این حیات وحش تنها مختص به این ناحیه بوده که متاسفانه بعضی از آنها در حال انقراض می باشند.

مجموعه تاریخی قاضی

این مجموعه فوق العاده شامل چندین امامزاده و آب انبار و بازارچه و مسجد و خانه تاریخی بوده که در نوع خود کم نظیر به شمار می رود و حکایت از تدبیر عاملان سازنده این مجموعه دارد. این مجموعه توریستی در دوران صفویه و زندیه و قاجاریه ساخته شده است. شکوه و جلال سر در شبستان ها و ایوان های بلند زبانزد خاص و عام است که وجود کتیبه های دست نویس این زیبایی ها را دو چندان کرده همگان را به حیرت واداشته است.

بقعه امام زاده محمد هلال

بارگاه شکوهمند امام زاده محمد هلال ابن علی با شبستان های شور انگیز از دیگر جاذبه های توریستی شهرستان آران و بیدگل به شمار می رود. صحن های بزرگ دلباز که قسمت داخلی آن با کاشی های معرق تزئین شده نقطه عطف این بقعه به شمار می رود.

گنبدها و گلدسته های مرتفع زیبا که با کاشی های رنگی پوشیده شده اند، نشان از تلاش صنعتگران ایرانی دارند.
همچنین این بقعه دارای گلزاری منسوب به شهدای ۸ سال جنگ تحمیلی می باشد که عملکرد تاریخی این جاذبه توریستی را دو چندان کرده است.

کاروان سرای مرنجاب

این کاروان سرا در مسیر جاده تاریخی ابریشم قرار دارد که اصلی ترین کاربرد آن استراحت و تامین آب مورد نیاز کاروانیان و محافظین این راه بوده است. این کاروان سرا در سال یک هزار و دوازده توسط شاه عباس اول صفوی ساخته شد. این سازه با استفاده از آجر ساخته شد و به منظور تامین آب اقامت کنندگان یک قنات حفر گردید که هنوز هم پابرجاست.

لازم به ذکر است که این کاروان سرا نقش اصلی خود را از زمان قاجاریه از دست داد و از رونق افتاد، زیرا در زمان قاجاریه پایتخت ایران تهران بود و بالتبع راه های مواصلاتی جدیدی هم بین قم و کاشان و تهران برقرار شد. اما با همه این اوصاف هنوز هم این کاروان سرا به عنوان جاذبه توریستی به شمار می رود و جذابیت های خاص خود را دارد.

محوطه باستانی ویگل

این محوطه باستانی که در شهرستان آران و بیدگل قرار دارد دارای آثار جذابی از دوره های تاریخی متفاوت همچون: ساسانی، صدر اسلام، و قرون میانه اسلامی تا اوایل دوره سلجوقی است. امروزه بیشتر این اثر تاریخی در زیر شن زار ها و ریگ ها مستتر شده است اما علاقمندان و فرهنگ دوستان به این محوطه باستانی علاقه خاصی داشته و در پی کشف ابعاد تازه ای از این بنا هستند.

قلعه امام زاده بی بی سکینه خاتون سفیدشهر

این مقبره مربوط به بی بی سکینه خاتون از نوادگان حضرت موسی بن جعفر(ع) امام هفتم شیعیان می باشد که می توان گفت قدمتی برابر با هفتصد و پنجاه تا هشتصد سال دارد و با شماره یک هزار و بیست و هشت در فهرست آثار ملی قرار دارد. از زیبایی های این بقعه می توان به کاشی کاری بی همتای آن اشاره کرد که البته قابل ذکر است که این بقعه در طول تاریخ تغییراتی کرده است که می توان به مسجدی که کنار آن ساخته شده اشاره کرد.

مجموعه تاریخی خواجه

مسجد و آب انبار و حمام و پر قدمت که یک قنات هم از میان آن میگذرد و موسوم به موقوفه خواجه میباشد از جاذبه های دیدنی شهرستان آران و بیدگل به شمار می رود.

بقعه مبارکه امامزاده عبدالله

گنبد کاشیکاری هرمی شکل و شبستان زیبا به همراه کاشی کاری و سقف سنتی این بقعه را به یکی از جاذبه های توریستی شهرستان آران و بیدگل تبدیل کرده است. صحن مستطیل شکل که اطراف آن با طرحهای معماری مزین شده است همراه با حسینیه و میدان تعزیه خوانی مجموعه ای زیبا و دیدنی برای این شهرستان به وجود آورده است.

بقعه امامزاده محمد

گنبد کاشیکاری هرمی شکل و ساختمان چهارضلعی آن از سازه های زیبای دوره صفویه است.تزئینات معماری و درب جنوبی کهن آن همراه با صحن دل انگیز یکی دیگر از جاذبه های توریستی شهرستان آران و بیدگل است . گلزار شهدای نوش آباد در مجاورت این بقعه جذابیت فرهنگی این سازه را دوچندان کرده است.

قلعه سی زان

این قلعه بزرگ خشت و گلی که در حاشیه شهرستان آران و بیدگل قرار گرفته مربوط به دوران قبل از صفویه است. باروی رفیع و وجود چندین سازه اعم از برج ها در اطراف آن نشان دهنده مهم بودن این قلعه در ادوار گذشته است.که البته شهرداری نوش آباد قصد دارد به مرمت این قلعه بپردازد.

تاریخچه پیدایش آران و بیدگل

پس از آنکه تپه سیلک (در ۱۴ کیلومتری جنوب غرب)، در اوایل هزاره اول (پیش از میلاد مسیح) تخریب شد، مهاجمین پیروز فین کنونی را مسکن خویش قرار دادند و در اطراف آنجا آبادیهای کوچک و بزرگی مانند آران دشت، بیدگل، نوش‌آباد، نیاسر و ورزآباد پدید آمد.
در دوره صفوی ژان شاردن که از کاشان بازدید می‌کند در مورد آران و بیدگل می‌گوید:
«تنها در یکی از نقاط حومه شهر هزار کارگر ابریشم‌باف وجود دارد. این آبادی که آرون (هارون یا Aron) نام دارد و در فاصله دو فرسخی شهر می‌باشد از دور همچون شهر زیبایی جلوه‌گر است و دارای دو هزار باب خانه باغچه و ششصد باغ زیبا می‌باشد.»
در دوره قاجار، آران و بیدگل به صورت دو قریه جدا از هم وجود داشت. عبدالرحیم کلانتر ضرابی در کتاب تاریخ کاشان در این باره می‌گوید:
و از آنجا به قریه نوش‌آباد و از آنجا به قریه آران و از آنجا به قریه بیدگل و این سه قریه از قرا معتبره و از قصبات معظمه گرمسیر و در دامنه بند ریگ بین الشمال و المشرق و در یک فرسخی و یک فرسخ و نیم کاشان واقع هستند.رشته قنوات دوره آران و بیدگل قبل از حصاربندی یا در زمانی که عرصه محصوره این شهر هنوز از بیوتات و عمارات معمور نشده بوده‌است از قطر دایره حصاربندی به طرف دامنه جنوبی گذشته و هر یک سی ذرع و پنجاه ذرع و بیشتر و کمتر عمق دارند.

پس از دوره قاجار آران و بیدگل هر یک بر اساس قوانین تقسیمات کشوری دارای شهرداری جداگانه بودند و سال تأسیس شهرداری آن‌ها به ترتیب ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ خورشیدی بوده‌است. اولین شهردار آران در این دوره محمدتقی صباحی بود.
در سال ۱۳۵۴ خورشیدی بنابر تصمیم وزارت کشور این دو شهر تحت عنوان گل‌آرا یکپارچه شدند و از بخش آران و از توابع کاشان در محدوده استان مرکزی قرار گرفت.
در مردادماه سال ۱۳۷۵ بر اساس مصوبه هیئت وزیران، بخش آران از شهرستان کاشان جدا و به عنوان شهرستان آران و بیدگل شامل دو بخش مرکزی و کویرات در تقسیمات کشوری شناخته شد.
قدیمی‌ترین اثر مکتوبی که به آران اشاره دارد، کتاب الاعلاق النّفیسه نوشته ابن رسته است که در سال ۲۹۰ قمری به زبان عربی نگاشته شده و در سالهای اخیر توسط دفتر انتشارات امیرکبیر ترجمه و چاپ شده‌است. در صفحه ۱۸۱ این اثر از آران به عنوان یکی از آبادیهایی که در دوران انوشیروان دارای قصرهایی بوده‌است، یاد می‌کند.
البته در نوشته‌ها قریه آران، دیده می‌شود. این منطقه را سابق بر این بدان جهت قریه می‌گفتند یا می‌نوشتند چون که دارای باغهای مشجر، خانه‌های بزرگ، قلعه و کاریزهای متعدد بوده‌است.

معرفی بیشتر امام زادگان آران و بیدگل

شهرستان آران و بیدگل منطقه ای با بافت مذهبی می باشد که پایبند به اصول دین اسلام می باشند و در این راه حاضرند جان خود را نیز فدا کنند. این منطقه امام زادگان و زیارت گاه های زیادی در خود دارد که برخی از آنان را در ذیل معرفی می کنیم.

امام زاده هلال ابن علی

بقعه امامزاده هلال بن علی مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان آران و بیدگل ، داخل شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است . محمد هلال بن علی در این بقعه مدفون است.
بنای امامزاده هلال در زمان وفات محمد هلال بن علی به صورت سردابی بوده که روی آن اتاق مختصری ساخته شده و صندوقی به جای قبر وسط آن قرار داده بودند.
در طول تاریخ و دوران سلجوقیان و بعد از صفویان اقداماتی در زمینه ساخت و حفظ این بنا انجام گردید؛ اما بعد از انقلاب اسلامی این بنا به اوج شکوفایی و جلال خود رسیده‌است.
اکنون این بنا شامل گنبدی زیبا و کاشیکاری شده به ارتفاع ۲۴ متر از کف می‌باشد و چهار گلدسته که ۲ تای آن‌ها به ارتفاع ۲۵ متر از کف و ۲ گلدسته کوچکتر هر کدام از کف ۱۱ متر ارتفاع دارند.

مساحت صحن امامزاده ۳۰۰۰ مترمربع می‌باشد و مساحت زیر بنای بقعه به علاوه رواق‌های آن به ۳۰۰۰ متر مربع می‌رسد.
کتابخانه آستان امامزاده محمد هلال بن علی در سال ۱۳۴۴ خورشیدی، به همت آیت‌الله افتخارالاسلام دربندی، علی تشکری آرانی و الله‌یار صالح تأسیس گردید.
در طول تاریخ و دوران سلجوقیان و بعد از صفویان اقداماتی در زمینه ساخت و حفظ این بنا انجام گردید، اما در بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی این بنا به اوج شکوفایی و جلال خود رسیده است.
فضای زیبای داخل حرم از کف به صورت ۸ ضلعی است که در ارتفاع ۴ متری به شکل دایره می‌شود و جدار درونی ساقه گنبد را تشکیل می‌دهد. سقف از طاق بندهای کوچک مقرنس و آینه‌کاری زیبا و منحصر به فردی تشکیل شده که چشم هر زائری را به خود خیره می‌کند. ضریحی فلزی در سال ۱۳۳۰ هـ. ش در ابعاد ۲×۵×۳ روی سنگ امامزاده شریف در داخل حرم قرار گرفته است.
رواق‌های زیبای ساخته شده که به صورت کاشی‌کاری و مقرنس شکل گرفته اند، به خوبی چون گوهری برآمده از دوران کهن، در ساختار معماری حرم مطهر می‌درخشند.

خوب است بدانید که بارگاه مطهر هلال ابن علی گنجینه شهدا نیز دارد که این امر باعث شده است حضور مردم در این بارگاه افزایش یابد.
شهرستان آران و بیدگل با تقدیم ۸۲۰ شهید و مفقود و بیش از ۱۵۰۰ جانباز و ۸۳ آزاده رتبه اول ایثارگری را در کشور دارا است.
جهت بزرگداشت و تکریم از این عزیزان گنجینه شهدای حرم به مساحت ۳۰۰ متر مربع در ضلع شرقی حرم ساخته شده است.
همچنین به منظور جذب سپرده‌های مردم و اعطای تسهیلات قرض الحسنه، مؤسسه خیریه و قرض الحسنه محمد هلال (ع) در سال ۱۳۸۳ تشکیل و راه اندازی شده است.
خوب است بدانید که در ضلع جنوب شرقی حرم مطهر مجتمعی جهت قرائت قاریان و حافظات قرآن به مساحت ۲۵۰ متر مربع ساخته شده است. این مجموعه بیش از ۲۰۰ حافظ قرآن و ۳۰۰ نفر دیگر حافظ اجزای قرآن دارد.
همچنین کتابخانه آستان مقدس حضرت محمد هلال (ع) در سال ۱۳۴۴ هـ. ش در ضلع جنوبی صحن مطهر ساخته شده که مساحتی بالغ بر ۳۰۰ متر مربع دارد و محتوی کتابخانه‌اش ۵۵ هزار جلد نسخ چاپی به زبان‌های مختلف و ۵۰۰ نسخه خطی ذی قیمت و صدها نسخه چاپ سنگی و مجموعه‌ای از مجلات و نشریات ادواری علمی و فرهنگی است که مورد توجه دانش پژوهان و عموم قرار دارد.
مردم و اهالی شهر و شهرستان و از اقصا نقاط کشور با توجه به کرامات این امامزاده شریف به پابوس ایشان مشرف شده و سر بر آستان این امامزاده بزرگوار می‌سایند.

امام زاده هادی بن سجاد

در شهر بیدگل، زیارتگاهی با شکوه و پرقدمت قرار دارد که نام آن امام زاده هادی می باشد. این زیارتگاه در خیابان شهدا قرارداشته و به گفته قدیمی ترهای محل، نسب این امام زاده به امام چهارم شیعیان یعنی امام سجاد می رسد.
در این مکان به اضافه این امامزاده بزرگوار، خواهر مکرمه‌شان زینب خاتون (سلام اله علیه) نیز مدفون می‌باشند.
این ساختمان قدمتی ۵۰۰ ساله داشته و از دوران صفویه تاکنون باقی مانده است. دو گلدسته به ارتفاع ۲۵ از کف در دو طرف گنبد کوچک امامزاده قرار گرفته که کاشیکاری شده است. مساحت صحن حیاط زیارتگاه ۱۴ هزار متر مربع می باشد. ساحت خود بقعه بعلاوه ایوان‌هایش ۵۰۰ متر می‌باشد که در جوار آن مسجدی نیز ساخته شده است که مساحتی بالغ بر ۵۰۰ متر مربع می باشد.

ضریحی فلزی در ابعاد ۳×۲ روی سنگ مزار امامزادگان شریف قرار گرفته است. تزئینات بقعه شامل نقاشی هنرمندانه سقف آن است که به دوران قاجاریه برمی‌گردد. ایوان صحن جنوبی این بنا آینه کاری زیبا و نفیسی داشته که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
مردم و اهالی شهر نسبت به این امامزادگان شریف احترام و ارادت ویژه قائل می‌باشند.

پنج امام زاده

زیارتگاه دیگری که در شهر آران قرار دارد، امامزادگان پنج امام زاده است که در محله درب مسجد قاضی شهر مدفون شده اند. در این مکان پنج امامزاده مدفونند که نسب شریفشان بنا به روایت بزرگان محل به حضرت امام محمد باقر (ع) می‌رسد.
این مکان بنا به نقل قول از اهالی قدمتی ۱۰۰۰ ساله داشته و بدون گنبد و گلدسته می‌باشد.
داخل حرم که مساحت آن بالغ بر ۳۰۰ متر مربع است دو ضریح وجود دارد. ضریح اول از جنس فلز و چوب که در ابعاد ۲٫۵×۲ می باشند که در آن امامزادگان شریفه امه السلمه و زینب خاتون (س) مدفون می‌باشند.
در ضریح دوم از جنس فلز در ابعاد ۳×۲ می‌باشد که برادران این امامزادگان شریفه به نام‌های امامزادگان عبداله، ابراهیم و علی آرمیده‌اند.
سقف و دیوارهای بقعه فاقد هر گونه تزئینات گچ‌بری، آینه‌کاری و کاشی‌کاری می‌باشد.

فرهنگ بومی آران و بیدگل

مردم بومی شهرستان آران و بیدگل بسیار مهمان نواز و خون گرم هستند. این دیار مردمانی شهید پرور و ولایت دوست دارد که پایبند به آرمان های نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.
مردم آران بیدگل از لحاظ معنوی رتبه بسیار بالایی دارند به طوری که مراسم محرم را به بهترین نحو اجرا کرده و از دوران بسیار قدیم در شهرستان آران و بیدگل و آبادی های اطراف در روزهای نیمه اول ماه محرم آئین عزاداری سرور و سالار شهیدان، حضرت امام حسین(ع) و همچنین یاران با وفای ایشان در کربلا با رسم و رسومات برگزار میگردد.
در روزهای تاسوعا و عاشورا هیئات و تکیه ها هریک با روال مخصوص به خود عزاداری می کنند . در این روزها با استفاده از دیگهای خاصی با اندازه بسیار بزرگ که معروف به دیگ شاه حسینی هستند انواع آش حلیم شیر برنج حلوا و و نوعی نان با عنوان نان عباسعلی پخته و بین عزاداران پخش می شود.
در روز عاشورا در ابوزید آباد و در روز یازدهم محرم در محله وشاد در شهر آران و بیدگل و در روزهای دهم و یازدهم و دوازدهم محرم در نوش آباد مراسم تعزیه خوانی به صورتی بسیار عظیم و باشکوه اجرا می شود. اجرای این مراسم تعزیه خوانی با استفاده از چندین راس شتر و اسب اجرا می شود.
این تعزیه خوانی ها در میادین وسیع با مساحت های زیاد و گاها در شن زارهای اطراف شهرستان آران و بیدگل برگزار میگردد که این تعزیه خوانی هر ساله مسافران و تماشا کنندگان زیادی را از شهرهای دور و نزدیک به خود جذب می کند.
آداب و رسوم عزاداری و سوگواری در ماه‌های محرم و صفر به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا در نقاط مختلف ایران زمین از تنوع و گوناگونی برخوردار است، در بعضی نقاط دسته‌های زنجیرزنی و سینه‌زنی و در برخی شهرها نخل گردانی و در بعضی مناطق شکل‌های مختلف تعزیه دیده می‌شود. گاه این مراسم در حسینیه‌ها و تکایا و گاهی در اماکن مقدس مذهبی و بقاع متبرکه و گاهی در بازارها صورت می‌پذیرد. این آیین در آران و بیدگل با سنت‌ها و آداب و رسوم همراه است که تعزیه، چاووش‌خوانی، سقایی، سنج زنی، سقا خوانی، شرکت با پای برهنه در عزاداری، کتل کردن کودکان، سفره انداختن، غذاهای نذری، آش حسین(حلیم)، شله زرد، نان عباس ِعلی، حلوا، شام غریبان و… از آن جمله است که در این مقاله به برخی از این آداب و رسوم اشاره می‌شود.

دسته‌های عزاداری در آران در ماه محرم، به منظور پاسداشت اندیشه‌های ناب عاشورایی، که مراکز هیئت عزاداری خویش را به طرز باشکوهی پوشش می‌دهند . آنان با نصب پرچم‌های سیاه و قرمز (پرچم‌های حسینی) و کتیبه‌های اشعار دل سوخته اهل بیت(ع)، محتشم کاشانی و جملاتی از بزرگان دین در مورد احیای سنت عزاداری در ماه‌های محرم و صفر و سلام‌های زیارت عاشورا زینت می‌بخشند. مجالس روضه‌خوانی از شب اول محرم تا پایان شب یازدهم به طور مفصل و منظم همراه با سینه زنی و زنجبر زنی و نوحه خوانی و مرثیه سرایی منعقد می‌شود. در بعضی از تکایا و حسینیه‌های مذهبی روضه خوانی و عزاداری تا پایان ماه صفر بویژه در دهه آخر آن از اربعین سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) تا ۲۸ صفر، سالروز شهادت پیامبر مکرم اسلام(ص) و سبط اکبر وی حضرت امام حسن مجتبی(ع) و در آخرین شب ماه صفر سال روز شهادت غریب ارض توس، حضرت علی بن موسی الرضا(ع) ادامه می‌یابد که در بسیاری از این مراسم از عزاداران پذیرایی می‌شود.
دسته‌های عزاداری در آران و بیدگل را می‌توان به چهار گروه تقسیم‌بندی کرد: هیئت سقایی، دسته‌های سینه زنی، دسته‌های زنجیر زنی و هیات سنج زنی.

از روزهای آغازین محرم، دسته‌های عزاداری اعم از سینه زنی و زنجیرزنی از مرکز هیات خویش به سوی تکایا و بقاع متبرکه می‌روند که مسیرهای اصلی آنان عبارتند از: حسینه چهار سوق، حسینه دهنو، زیارت امام زاده فضل بن موسی بن جعفر(ع) ( زیارت تازه )، امام‌زادگان بازار(حسینیه بازار)، مسجد قاضی(بقعه پنج امامزاده)، تکیه اکرمیان، حسینیه وشاد (امام‌زادگان اسحاق و سلیمان) و انتهای مسیر عزاداری به آستان مقدس حضرت محمد هلال بن علی(ع) ختم می‌شود.
دسته‌جات در محل‌های یاد شده به ذکر نوحه و سینه زنی می‌پردازند و در هر مجلس ذاکران اهل بیت(س) گوشه‌هایی از مظلومیت حسین(ع) و آل هاشم(ص) را برای عزاداران بیان می‌دارند. در طول مسیر حرکت، نیز دسته‌ها، اشعاری را به صورت گروهی به عنوان ذکر می خوانند .
شکوه و عظمت هیآت مذهبی در آران در عصر روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی است که از ساعت ۳ بعد از ظهر آغاز می شود و دسته های عزادار یکی پس از دیگری برای ختم عزاداری به بارگاه ملکوتی حضرت محمد هلال بن علی (ع) وارد می شوند که گاهی این مراسم عزاداری و نوحه سرایی و سینه زنی و زنجیر زنی تا پاسی از شب ادامه دارد .

نخستین دسته ی عزاداری که عصر عاشورا حرکت می کند هیات سقایی است . عزاداران این هیات به صورت هم نوا اشعاری می خوانند و همراه با آنها ، تعدادی از کودکان در حالی که ظرف هایی در دست دارند به یاد لب تشنگی فرزندان صغیر و کودکان آل الله زمزمه می کنند و همگی طلب آب می کنند و چنین می گویند : « عمه جان کو پدرم / خاک عالم به سرم » . پس از آن به ترتیب ، هیأت اباالفضلی و هیأت علی اصغری وارد صحن مقدس می شوند . حرکت سقاهای هیأت اباالفضلی پیشاپیش عزاداران در حالی که مشک های خالی از آب را سر دست گرفته اند و حرکت گهواره ی خونین علی اصغر امام حسین (ع) در میان عزاداران هیأت علی اصغری جلوه های ویژه ی عزاداری این هیآت هستند که اشک را در چشمان هر بیننده ای جاری می سازد . آخرین هیاتی که روز عاشورا به صحن وارد می شود هیات حسینی است که با شور و نظم خاص خود به یاد لحظات پایانی آخرین شهید کربلا حضرت اباعبدالله الحسین (ع) وارد این مکان مقدس می شود و به اقامه ی عزاداری می پردازد .

فرهنگ مردم آران و بیدگل در عاشورا

در روز عاشورا کشاورزان آبیاری نمی کنند و طبق یک سنت دیرینه بر اساس توصیه علمای منطقه ، هزینه ی آن را که به « آب بس » معروف است صرف امور خیریه می کنند و عقیده دارند این امر باعث می شود که محصول و حاصل زمین آنان با برکت و پربار شود .
دامداران شیر حاصل از دام های خود را به عزاداران تقدیم می کنند و غالباً آن را به دسته هاو هیآتی می دهند که مزین به نام حضرت علی اصغر (ع) است . بعضی ها این شیر را با برنج می پزند و به عنوان « شیرِ برنج » بین نیازمندان و هیآت عزادار توزیع می کنند .
بسیاری از عزاداران در روزهای تاسوعا و مخصوصاً عاشورا به یاد تشنگی حضرت سید الشهدا (ع) و اصحاب و یارانش و کودکان حرم علوی از نوشیدن آب خودداری می نمایند .

حضور در دسته های عزاداری به صورت پا برهنه علی رغم سرما و سردی هوا در زمستان و گرمای سوزان در تابستان کویر هم چنان بین عاشقان عزادار و دل باخته ی اهل بیت عصمت و طهارت (ع) دیده می شود .
در روز تاسوعا نانی پخته می شود از آرد و روغن و زرد چوبه و زعفران و آن را بین نیازمندان و عاشقان حسینی و عزاداران توزیع می کنند . چون این نان در نهم محرم که متعلق به حضرت عباس بن علی (ع) پخته می شود به نان « عباس ِ علی » معروف است.
در روز عاشورا پخت حلیم مخصوص که از گوشت و گندم و نخود و پیاز تشکیل می شود مرسوم می باشد این آش در بین مردم به « آشِ حسین » معروف است و آن را بین مستمندان و عزاداران تقسیم می کنند . البته در روز تاسوعا و عاشورا پخت « حلوا » نذری و « شله زرد » هم بسیار رایج است.

فرهنگ مردم آران و بیدگل در ماه رمضان

خوب است بدانید که مردمان آران و بیدگل بسیار غیور و مهربانند. این دیار به آیین های مذهبی ارادت خاصی دارند و با احترام ویژه ای همه ساله آن را برگزار می کنند.
در این جا به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان، به برخی از رسوم مردمان این دیار که در گذشته‌هایی نه چندان دور در ماه رمضان اجرا می‌شد، پرداخته‌ایم.

سحرخوانی

لازم به ذکر است که سخرخوانی یکی از زیباترین مراسم های این شهر می باشد. سحرخوانی یکی از رسوم قدیمی مردمان خطه‌ی کویر است که از دیرباز، جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌های ماه رمضان داشته است. اشعاری بسیار کهن از مردمان آران و بیدگل باقی مانده است که گاهی هنوز هم در سحرهای ماه رمضان، از گلدسته‌های رفیع شهر شنیده می‌شود: «گفتی که تو را عذاب خواهم فرمود، من در عجبم که در کجا خواهد بود/ آنجا که تویی عذاب نبود آنجا، آنجا که تو نیستی کجا خواهد بود»

آیین قاشق زنی

در ایام قدیم افرادی با کوبیدن چوب به قابلمه‌ها در سحرگاه، در کوچه‌ها می‌گشتند و مردم را از خواب بیدار می‌کردند. آیین قاشق‌زنی نیز از دیگر آیین‌های این ماه مبارک در شهرستان آران و بیدگل بود که طی آن، زنان محله‌ها نیز با روی پوشیده به در منازل می‌رفتند و با در دست گرفتن قابلمه و قاشقی، مقدار اندکی آذوقه جمع‌آوری کرده و آن را مبارک می‌دانستند.

آیین جزءخوانی

در گذشته‌ها، جزءخوانی یکی از آیین‌های مرسوم بوده است و معمولا خانواده‌ها در کنار یکدیگر، کوچک و بزرگ به این کار اقدام می‌کردند. در ماه‌های رمضان جلسات قرآن محلی نیز رونق می‌گرفت. مردم به فکر فقرا و همسایگان نیز بودند و سفره‌های افطار و سحر را در مساجد و خانه‌ها می‌گستردند.

آیین‌های نیمه‌ی رمضان

در روز نیمه ماه مبارک رمضان نیز که مصادف با میلاد امام حسن مجتبی‌(ع)‌ است، تازه‌داماد‌ها برای نوعروسان هدیه آورده و به میمنت این روز، جشن می‌گرفتند.
کودکان شهر در نیمه‌های ماه رمضان، به همراه بزرگترها در سحرگاهان به مساجد می‌آمدند و آیینی به نام «هور بابایی» را به میمنت میلاد کریم اهل بیت امام حسن(ع) و به پاسداشت روزه‌داری خود برگزار می‌کردند.
آن‌ها با خواندن اشعاری مانند؛ «امشب شب نیمه است که ما مهمانیم هوم بابا هوم ننه، هدیه ماست که ما شادانیم هوم بابا هوم ننه، دست در کیسه کن اشرفی را خرده کن، یکی بده به من یکی بده به اون هوم بابا هوم ننه، تا که همه راضی شوند از در خانه‌ات راهی شوند هوم بابا هوم ننه» به درب خانه‌ها رفته و از بزرگترها عیدی می‌گرفتند.

عزاداری مردم کاشان در مرقد امامزاده محمد هلال

یکی دیگر از آیین‎های آران و بیدگل در رمضان، سوگواره‌ی سنتی عزاداری اهالی کاشان در روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان روز زیارتی حضرت محمد هلال بن علی(ع) است. ملا حبیب‌الله شریف‌، یکی از علمای بزرگ کاشان، به دلیل رؤیای صادقه‌ای که دیده بود، همه ساله در این شب به زیارت حضرت محمد هلال بن علی(ع)‌ می‌‌آمد و همین مسئله دلیل حضور ده‌ها هزار نفری اهالی کاشان در محل مدفن این امامزاده شریف در این روز است.

خیرات‌های عید فطر

‌در عید فطر نیز مردم از صبح تا ظهر روز عید بر مزار اموات رفته و برای آن‌ها خیرات می‌کنند که این آیین از گذشته‌های بسیار دور در میان ایرانیان مرسوم بوده و با عقاید دینی پیوند یافته است.

به طور کلی مردمان شهرستان آران و بیدگل با این رسم و رسومات زیبا و ماندگار، خوگرفته اند و آن ها را به اصالت خود گره زده اند. این مردمان در ماه رمضان انجام این اعمال زیبا را بر خود واجب می دانند و آن را به بهترین نحو ممکن به انجام می رسانند.
البته این منطقه اعمال دیگری نیز انجام می دهند که می توان به آیین شب بیست و هفتم اشاره کرد. طی آن مراسم، زنان و دختران در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان لباس‌هایی مخصوص لباس عروس را در مساجد دوخته و به جشن و شادمانی می‌پردازند. مردم، این شب را بسیار خوش یمن می‌دانستند و معتقد بودند، این شب، مصادف با به هلاکت رسیدن ابن ملجم ملعون، قاتل امیر المؤمنین(ع) است.

منطقه آران و بیدگل، مهد کهن و ارزشمند از گنجینه این آداب و رسوم است که قرار گرفتن امامزادگان واجب‌التعظیم و والامقام در آن، نگینی بر این انگشتر کویری نشانده تا برخی از آداب و سنت‌ها به میمنت حضور آن‌ها تجلی یابد.

مشاهیر و شاعران آران و بیدگل

شهرستان آران و بیدگل زادگاه مشاهیر بزرگی در عرصه ایران و جهان بوده است. شاعرانی بزرگ و فیلسوفان و پژوهشگرانی ارزشمند و سرشناس از این شهرستان کویری سربرآورده اند که مایه فخر همه ایرانیان شده اند. در ادامه تنها به تعدادی از چهره های سرشناس شهرستان آران و بیدگل اشاره می کنیم.

سلیمان صباحی بیدگلی

سلیمان صباحی بیدگلی یکی از شعرای نامی قرن دوازدهم هجری و از اهالی شهرستان آران بوده که در نهضت ادبی و تجدید شیوه متقدمین، سهم فراوانی داشته است. از آثار مشهور او چهارده بند مرثیه‌ای است که به اقتضای محتشم کاشانی در شهادت حسین ابن علی علیه السلام سروده و بر همه ترکیب بندهای که بعد از محتشم ساخته‌اند مزیت دارد.

صباحی عمر چندان درازی نداشته به طوری که در حدود هفتاد سالگی دارفانی را وداع گفته است. مقبره این شاعر که در دوران زندیه می زیسته در بیدگل قرار دارد و توسط هیئت امنای مردمی مرمت شده و با گنبدی که یادآور معماری دوران زندیه است توسط مهندس مجید ستاری طراحی شده است. آقای رمضانعلی حیرانی یکی از عوامل اصلی بازسازی مقبره می باشد.

منور آرانی

منور آرانی، از زنان خوشنویس قرن ۱۴ هجری قمری می باشد او شعر می‌سرود و در شعر «حیا» تخلص داشت. در خوشنویسی، خط شکسته نستعلیق را به زیبایی می‌نگارید. منور آرایی مادر نظام وفا (شاعر معاصر) بود. منور آرانی هزار بیت سروده است که منقش به خط زیبای خودش است.

دکتر حسین عظیمی

دکترحسین عظیمی در سال ۱۳۲۷ شمسی در خانواده ای معمولی دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی خود را از ۵ سالگی در زادگاه خود شروع کرد. سیکل اول دبیرستان را در آران وسیکل دوم را در رشته ریاضی در شهرستان کاشان گذراند. پس از پایان تحصیلات متوسطه در رشته اقتصاد در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد و فوق لیسانس خود را در رشته اقتصاد توسعه درهمان دانشگاه با رتبه ممتاز پشت سر گذاشت. ارتباط فرهنگی میان دانشگاه تهران و دانشگاه آکسفورد موجب شد تا ایشان به عنوان محصل برتر برای ادامه تحصیل در دانشگاه آکسفورد انگلیس بورسیه شود.

محقق بیدگلی

میرزا محمدبن سلطان محمد معروف به محقق بیدگلی از عرفا و شعرای عصر صفوی است که در قرن های دهم و یازدهم می زیسته است و از شاگردان بنام قاضی اسدالله کوپایی کاشانی است که مقبره او در مسجدی به همین نام در محله دروازه بیدگل واقع و مزار او مورد احترام و زیارتگاه اهالی است. از این شاعر آثار دیگری از جمله ‘یسیرالمرام لتفسیرالکلام’ به زبان عربی و ‘ریاض العارفین’ و ‘منهاج السالکین’ برجای مانده است.
البته اگر بخواهیم به مفاخر دیگر آران و بیدگل اشاره کنیم، می توانیم بگوییم که کتاب ‘تذکره الذاکرین’ و رساله های ‘صوفیه صفویه’ و ‘مناجات’ در زمره سه رساله ارزشمند عرفانی فارسی محقق بیدگلی است.
این کتاب با تصحیح ‘افشین عاطفی’ و توسط کتابخانه کاشان شناسی آیت الله غروی آماده سازی و توسط انتشارات ‘همگام با هستی’ آن را منتشر کرده است. این کتاب در ۱۲۷ صفحه و قطع وزیری حاوی شرح حال نویسنده ، معرفی نسخه های خطی و متن سه رساله عرفانی است.

همچنین تحقیق و تفحص در نسخ خطی مفاخر و گنجینه های معنوی این دیار می تواند علاوه بر احیای نام و یاد بزرگان حوزه علم و معرفت‏‎ْ،نقش این بزرگان را نیز در نشر فرهنگ ناب و تمدن اصیل اسلامی روشن تر کند. مفاخری همچون صباحی بیدگلی ،آیت الله ملا محمدعلی آرانی، آیت الله ملاعلی آرانی، آیت الله آقا میرزا احمد عاملی، آیت الله افتخار الاسلام دربندی، آیت الله محقق بیدگلی، آیت الله ملامحمود فاضل بیدگلی، آیت الله ملا غلامرضای آرانی، آیت الله ملا محمد جعفر آرانی و…گنجینه هایی هستند که غبار غفلت و فراموشی روی شخصیت و آثارشان نشسته و لازم است وارثان آنها که همان جوانان امروز هستند حق پدر و فرزندی را بجای آورند و قدمی در جهت زدودن این غبار و همچنین نمایان ساختن شاخصه های شخصیت و آثار این بزرگان بردارند.
شهرستان آران و بیدگل به دلیل وسعت زیاد و فرهنگ غنی خود، مفاخر زیادی را در خود پرورانده و از این لحاظ مایه مباهات است.

سوغات آران و بیدگل

از سوغات آران و بیدگل می توان به شیرینی محلی و نان عباسعلی و تخمه های لذیذ که با شن ریز بو داده می شوند نام برد. اما نفیس ترین سوغاتی شهرستان آران و بیدگل قالیچه یا فرش دستبافت است که می توان در انواع طرح و نقش تهیه کرد. البته نمک ریزه ها و گلیم بافی این شهرستان زبانزد خاص و عام است.

گویش آران و بیدگل

اگر بخواهیم راجع به لهجه آران و بیدگل صحبت کنیم، می توانیم بگوییم که گویش این منطقه بسیار زیبا و شیرین است و به دل کسانی که به این منطقه سفر می کنند می نشیند.
خوب است بدانید که گویش این منطقه از زبان دهی و زبان فارسی قدیم گرفته شده است. در واقع بسیاری از واژه‌های اصیل فارسی در این گویش دیده می‌شود. این گویش به گویشهای یزدی، اصفهانی و گویشهای مرکزی ایران بسیار نزدیک بوده و اشتراکات زیادی با آنها دارد.
یادگیری این گویش به تمرین نیاز دارد، به طوری که بعضی از کلمات آن پیچیده بوده و کمتر شنیده شده اند. لازم به ذکر است که آران دارای یک گویش مرکزی است که بومی‌ها آن را زبان دهی می‌نامند و این گویش شبیه گویش بیدگلی و گویش جامعه یهودیان کاشان است. این گویش بیشتر در محله‌های دهنو و زیرده آران و بیدگل رایج است، اما در حال حاضر به تدریج جای خود را به گویش پارسی داده است.
به طور کلی گویشهای پهنه کاشان، خواه روستاهای درون کوهساران و خواه آبادیهای گسترده در کویر و دشت آن، هم از لحاظ واژگان و هم از لحاظ دستوری و آوایی اهمیت خاصی دارد. در سالهای اخیر تحقیقات پراکنده‌ای دربارهٔ زبان باستانی صورت گرفته که مفصل‌ترین آن در زمینه دستور زبان و فرهنگ واژگان، کتاب زبان کویر (کتاب اول) تألیف حسین (عباس) علیجانزاده آرانی است.

محصولات کشاورزی آران و بیدگل

آران و بیدگل منطقه ای با بارش کم و خشک است. اقلیم خاص این منطقه باعث شده است که استفاده از آب های زیرزمینی و حفرچاه به شدت افزایش یابد.
حفر چاه و جاری شدن آب در رشته قنات ها، آب شیرین، گوارا و زلال را در دسترس کشاورزان و شهروندان آران و بیدگلی قرارمی دهد.
با استفاده از آب های زیرزمینی کشاورزان آران و بیدگلی محصولات مقوی و خوش طعمی را تولید کنند و به دست مصرف کنندگان برسانند.
زحمت و سختی کار کشاورزان در این شرایط اقلیمی بسیار بیشتر است؛ زیرا باران بسیار کم می بارد و گاها با بارش های متعدد ضررهای جبران ناپذیری به کشاورزان وارد می سازد. در طی سالیان گذشته بر اثر بارش باران‌های شدید و تگرگ در این شهرستان به باغ‌های پسته و مزرعه‌های گندم و جو خسارت‌هایی وارد شده که نیازمند مدیریت و برنامه ریزی صحیح توسط مسئولان است.
برخی از محصولات کشاورزی شهرستان آران و بیدگل را در ذیل به شما معرفی می کنیم.
گندم، جو، ذرت، دانه ارزن، هندوانه، خربزه، طالبی و گرمک، پیاز، گوجه فرنگی، بادمجان، سبزیجات برگی، سبزیجات غده ای، یونجه، ذرت علوفه ای، کلزا پنبه، باقلا، شلغم علوفه ای، چغندر علوفه ای، خیار، آفتابگردان آجیلی، تنباکو، انگور، پسته، انار، زیتون

سختی های کشاورزی در آران و بیدگل

خوب است بدانید که کشاورزی در شهرستان آران و بیدگل به دلیل اقلیم خشک و کم آب، بسیار سخت و مشقت بار می باشد. این منطقه بارش های بسیارکم و پراکنده ای دارد، به همین علت بسیاری از مواقع کشاورزان با تکیه بر آب های زیرزمینی به کشت و کار مشغول می شوند.
وجود حلقه چاه های متعدد و قنات های بسیار قدیمی دلیلی بر صحت این صحبت می باشد. البته در این منطقه محصولاتی که به آب کم نیاز دارند کاشته می شوند تا شهرستان با بحران کم آبی مواجه نشود.
خوب است بدانید که مهم‌ترین رودخانه‌های خشک این شهر رودخانه‌های نوش آبادو مسعود آباد می‌باشند در قدیم بیش از ۴۰ رشته قنات در اطراف شهر وجود داشت که سرچشمه‌های آن در کاشان و فین و راوند بود.

بهترین محصولات تولیدی شهرستان آران و بیدگل

خوب است بدانید که پسته، پنبه، جو، گندم، زعفران و طالبی از جمله محصولات تولیدی است که در پسته رتبه نخست و در تولید پنبه و جو رتبه های دوم و سوم استان اصفهان را دارد.
البته در این شهرستان چیزی نزدیک به ۸۰ هزار راس دام سبک، ۲۰ هزار راس دام سنگین، ۲ هزار دامدار و ۶۵ هزار بهره بردار وجود دارد، همچنین در بخش تولیدات دامی سالانه نزدیک به ۴.۵ تن تخم مرغ، ۴.۵ تن گوشت سفید و مرغ، ۳۰ تن شیر، ۲.۱ تن گوشت قرمز و هفت تن عسل روانه بازار شد.
برنامه ریزی و حمایت از محصولات شاخص کشاورزی می تواند این شهرستان را به قطب تولید زعفران و پسته در کشور تبدیل کند.
تولید محصول سالم آن قدر ضروری است که دولت هم به نوبه خود با برنامه ریزی و خرید به هنگام می تواند احساس آرامش و اعتماد عمومی کشاورزان را فراهم کند؛ مثلا تغییر الگوی کشت، استفاده از سیستم های نوین آبیاری و نصب کنتورهای هوشمند حجمی برای برداشت آب باید در اولویت مدیریت جهاد کشاورزی و امور منابع آب آران و بیدگل قرار بگیرد زیرا با توجه به تنگناهای موجود در منابع آبی و خاکی، تکیه بر کشاورزی دانش بنیان تنها راه تامین امنیت اقتصادی و غذایی در آینده است.
تعریف علمی از الگوی تولید و مصرف آب ضروری است زیرا کشاورزی دانش بنیان و مهارت محور می تواند از تخریب خاک و هدر رفت آب جلوگیری و از محیط زیست حفاظت کند؛ چنان که کشاورزان در گذشته بدون مشکل نیاز جامعه خود را تامین می کردند اما امروز این گونه نیست.. باید موتور محرکه کشاورزی را یافته و بر روی آن تمرکز کنیم و حرکت بسوی دانش بنیانی می تواند انگیزه لازم را ایجاد کند.
نزدیک به ۲۱ هزار هکتار زمین قابل کشت در شهرستان آران و بیدگل وجود دارد که از این میزان، ۱۴ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین زیر کشت با ۲۴۴ حلقه چاه آبیاری می شود.
آران و بیدگل با جمعیت افزون بر ۱۰۳ هزار نفر در فاصله نزدیک به ۶ کیلومتری کاشان و ۲۱۵ کیلومتری شمال اصفهان واقع است.

اقتصاد و صنایع آران و بیدگل

آران و بیدگل یک منطقه صنعتی با کارخانجات متعددی می باشد که شغل های گوناگونی را برای جوانان این مملکت فراهم کرده است. اگر به این منطقه سری بزنید، متوجه وجود شهرک های بزرگی می شوید که کارآفرینان زیادی در آن جا اشتغال زایی کرده اند.
لازم به ذکر است که عمده تولیدات این منطقه فرش دستبافت و ماشینی می باشد که بیشترین تنوع را در سطح جهان دارد.
البته قبل از رواج قالیبافی صنعتی، درصد قابل توجهی از خانواده‌ها، هم‌زمان با فعالیت‌های کشاورزی و دامداری، به بافت گلیم و جاجیم، انواع پارچه‌های نخی و ابریشمی، کوزه‌گری، فخاری، عصاری و سفال‌سازی اشتغال داشتند. با ورود صنعت قالیبافی در چند دهه اخیر و افزایش درآمد آن تا چند برابر درآمد کشاورزی، بیش از ۸۵٪ خانواده‌ها به این صنعت و مشاغل جنبی آن مثل نقشه‌کشی، رنگ رزی، چله دوانی و… روی آوردند؛ به گونه‌ای که قالیبافی و مشاغل جانبی آن نقش مهمی در وضع مالی و اقتصادی مردم این شهر و منطقه کاشان پیدا کرده‌است.

پیش بینی احداث و ساخت مجموعه صنعتی صباحی بیدگلی به سال ۱۳۶۹ بازمی گردد. در واقع زمینی به مساحت ۲۰۰ هکتار در شرق جاده قدیم آران و بیدگل به کاشان احداث و در محدوده آن حدود ۲۵۰ کارخانه با مجتمع اداری، پارک، مجموعه ورزشی و پایانه باربری پیش‌بینی گردید.
باتوسعه شهرک صنعتی به ۴۰۰ هکتارهم اکنون بیش از چهارصد واحد از کارخانه‌ها به تولید فرش ماشینی اشتغال دارند و دیگر واحدهای تولیدی آن که شامل تولید مواد شیمیایی، بهداشتی، ساخت ظروف و لوازم خانگی و موتور پمپ و… است محصولات خودرا برای مصرف به بازارهای داخلی عرضه می کنند که البته بخشی از آن به صادرات می رسد. تعداد افراد شاغل در این شهرک بیش از ۷۰۰۰ نفر می‌باشد. شهرک صنعتی هلال دربلوار دکتر عظیمی نیز با ۵۷ هکتار مساحت در سال ۱۳۸۲ تأسیس وهم اکنون بیش از ۴۵ واحد صنعتی در این شهر فعال هستند که عمدتاً به تولید فرش ماشینی وصنایع نساجی و بافندگی اشتغال دارند.

البته آران و بیدگل در روستاهایی همچون نوش آباد و علی آباد نیز شهرک های صنعتی فراوانی دارد. مثلا شهرک صنعتی انصار در نوش آباد و ناحیه صنعتی علی‌آباد بخش مرکزی و شهرک صنعتی متعلق به شرکت شهرک‌های صنعتی آران و بیدگل از جمله مناطق صنعتی شهرستان می‌باشند.
اگر بخواهیم به صنعت مادر در این منطقه اشاره کنیم، می توانیم به شرکت فولاد کویر اشاره کنیم، این شرکت با اشتغال ۴۰۰نفر وتولید سالانه ششصد و پنجاه هزار تن میلگرد از جمله صنایع مطرح فولاد در کشور ایران است وبا توسعه این شرکت در سال ۱۳۹۴ ظرفیت تولید آن به دومیلیون تن در سال افزایش خواهد یافت. صنایع متنوع دیگری در شهرستان آران و بیدگل به صورت پراکنده فعال می‌باشد و در مجموع ۱۶ هزار نفر در بخش صنعت این شهرستان به کار مشغول اند.

غذاهای محلی آران و بیدگل

شهرستان آران و بیدگل غذاهای بسیار خوشمزه و مقوی دارد که زبانزد جهانیان شده است. این منطقه با داشتن خوراک های لذیذ مختص به خود، همه ساله گردشگران زیادی را از سرتاسر جهان به خود جذب می کند که این امر در نوع خود بی نظیر است.
گوشت لوبیا، غذای سنتی هیئات مذهبی آران وبیدگل در ایام سوگواری ماه محرم و صفر است . هیئات مذهبی آران و بیدگل با یک دیگ این غذا ، صدها نفر از میهمانان سفره امام حسین (ع) را پذیرایی می کنند.
گوشت گوسفند ماده، لوبیا سفید، آب، پیاز، زردچوبه و نمک ترکیبات اصلی این غذا هستند . به نظر می رسد در قدیم که آب آران وبیدگل به علت املاح زیاد منجر به سنگ کلیه در افراد می شده است، مردم این شهر برای پیشگیری از سنگ کلیه این غذا را طبخ و مصرف می کرده اند.
آبگوشت و کوبیده این غذا را معمولاً با نان سنگک، پیاز سفید و ریحان و ترشی می خورند. طعم آبگوشت لوبیا، شبیه طعم آبگوشت کله پاچه است. پس از جداکردن آب گوشت، گوشت و لوبیای پخته شده این غذا را هم در دیگ های مسی با گوشت کوب های دسته بلند که به آن تخماق می گویند آنقدر می کوبند تا له شود. پس از آماده شدن کوبیده، آن را در بشقاب می ریزند و روی آن را با دارچین تزئین و به مهمانان تعارف می کنند.

البته این شهرستان غذاهای مناسبتی نیز زیاد دارد، به طوری که در مراسم های مختلفی پخته و بین شهروندان پخش می گردد.
برخی نانوایی‌ها در سراسر محرم با اضافه کردن یک شیفت کاری یا تغییر کاربری، نان عباس علی را طبخ می‌کنند. طبخ نان عباس علی با کوره‌های سنتی نانوایی صورت می‌گیرد.
نان عباس علی به نام حضرت ابوالفضل(ع) طبخ می‌شود و مردم شهرستان معمولاً آن را به‌عنوان یک غذای نذری می‌پزند و از آن حاجت می‌طلبند.
آیین پخت نان عباسعلی در خردادماه سال جاری به شماره ۱۲۰۰ در فهرست آثار معنوی و ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
پخت “حلوای شیره” از دیگر غذاهای خاص مردم آران و بیدگل به‌ویژه در ایام محرم و صفر است که مردم حاجات خود را با پخت و توزیع آن از خداوند و اولیاء الهی طلب می‌کنند.
در پخت حلوای شیره که در بخش‌های مختلف آران و بیدگل به‌ویژه در روستاها و دشت‌ها مرسوم است، آرد را در طی مراحلی پخت کرده و سپس شیره انگور یا شیره خرمای زیاد به همراه روغن به آن اضافه می‌کنند.
این حلوا که طرفداران خاصی از سراسر کشور دارد به حلوای شیره، حلوای محلی و حلوای صحرایی معروف است که علاوه بر ویژگی ذاتی خود در ادای نذر، به نوعی به عنوان غذایی تقویتی مصرف می‌شود.
از ویژگی این نوع نذری قابلیت نگهداری آن برای مدت زیاد در یک جای خنک است با این ویژگی این نذری می‌تواند تا مدت زیادی خاصیت اولیه خود را از دست ندهد. برای پخت این حلو اکثر مردم یک روستا و یا دشت به‌ویژه زنان کمک می‌کنند و مواد آن نیز معمولاً توسط اکثر مردم یا بانی خیر فراهم می‌شود.
“حلیم نذری” شهرستان آران و بیدگل از دیگر نذری‌های ماه محرم است که در این شهرستان توزیع می‌شود. این نذری نیز مانند دیگر نذری‌ها به‌صورت جمعی و توسط گروه‌های مختلف مردمی در بخش‌های مختلف شهرستان به‌ویژه در شهر تاریخی نوش‌آباد طبخ و توزیع می‌شود.
برای پخت این غذای مقوی، از مقدار زیادی گوشت گوسفند، نخود، پیاز و گندم به‌اضافه ادویه‌جات استفاده می‌شود که پس از اضافه شدن هرکدام از این مواد حلیم به مدت‌زمان زیادی نیاز دارد تا با وسیله‌ای به نام کمچه توسط افراد مختلف به هم زده شود.

صنایع دستی آران و بیدگل

صرفنظر از اینکه شاردن ،سیاح معروف فرانسوی که در دوران صفویه به ایران سفر کرده و از کاشان و آران و بید گل هم دیدار نموده است و در سفر نامه معروف خود ذکر نموده که یک هزار نفر کارگر ابریشم کار در آران و بیدگل مشغول به کار می باشند، این شهر از دیر باز یکی از مراکز مهم تولید قالی و انواع پارچه های ابریشیمی و پنبه ای دستباف بوده است.
تولیدات کارگاهها و کوره های فخاری و سفالگری آران و بیدگل به ویژه سبو ، کوزه ،سنگاب، قلقلک(ظرف سفالین که آب را در داخل خود خنک نگه می داشته)معروفیت فراوانی دارد.گلیم بافی،خورجین بافی ، گیوه چینی نیز در این شهر سابقه ای طولانی دارد. درحال حاضر نیز تعداد زیادی از مردم این سامان در زمینه صنایع دستی فعالیت دارند.
البته صنعتگران و هنرمندان این منطقه مورد بی لطفی مسئولین قرارگرفته اند و گلایه هایی دارند، فقدان زیرساخت‌هایی مانند بازارچه اختصاصی صنایع دستی برای نمایش و فروش محصولات از جمله دغدغه‌های جدی هنرمندان صنایع‌دستی آران و بیدگل است که به باور کارشناسان در کنار توجه به مقوله آموزش و ارائه تسهیلات حمایتی می‌تواند به رونق اشتغال و تکمیل زنجیره گردشگری این شهرستان در دوران پساکرونا کمک کند.

معرفی بیشتر کویر زیبا و بی نظیر مرنجاب

کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط گردشگری می باشد که همه ساله مسافران زیادی را به خود جذب می کند. این منطقه با داشتن اکوسیستمی خاص و منحصربه فرد، توجه بسیاری را از سرتاسر جهان به خود جذب کرده است.
کویر مرنجاب از بهترین گزینه‌های کویرنوردی برای گردشگران و علاقه‌مندان به بیابان‌گردی به شمار می‌رود و در واقع یکی از قطب‌های اصلی کویر گردی ایران است. گرچه کویر مرنجاب بسیار بکر و زیبا است، اما گروه‌های مختلف تازه کار و همین طور کویرنوردان مجرب، در طول سال از این کویر دیدن می‌کنند.

موقعیت جغرافیایی کویر مرنجاب

لازم به ذکر است که این کویر از شمال به دریاچه نمک آران و بیدگل، از غرب به کویر مسیله و دریاچه‌های نمک حوض سلطان و حوض مره، از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر و از جنوب به شهرستان آران و بیدگل محدود می‌شود.
ارتفاع متوسط کویر مرنجاب از سطح آبهای آزاد در حدود ۸۵۰ متر می‌باشد. امنیت، اعتدال نسبی، تنوع جاذبه‌های گردشگری، تنوع گونه‌های جانوری و پوشش گیاهی مناطق کویری فضای مناسبی را جهت گردشگری و سرمایه‌گذاری در این منطقه فراهم نموده‌است و گردشگران بسیاری را به این منطقه می‌کشاند.

اقلیم کویر مرنجاب

همانطور که گفته شد این کویر در قسمت مرکزی کشور ایران قرار گرفته و بسیار خشک و کم آب می باشد. ریگزارهای وسیع و پوشش گیاهی فقیر، باعث شده است که این منطقه خالی از سکنه باشد. البته گیاهانی در کویر مرنجاب یافت می شوند که شامل گیاهانی همچون شورپسند از جمله درختهای گز، تاغ، بوته‌های قیچ، ارته، اسکنبیل، دم گاوی است.

پوشش جانوری کویر مرنجاب

پوشش جانوری منطقه به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است. از جمله حیوانات موجود می‌توان به گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، آفتاب‌پرست، انواع مارمولک، مار، عقرب، تیهو، عقاب، شاهین اشاره کرد. در سال اخیر یک جفت یوزپلنگ نیز در منطقه مرنجاب مشاهده شده‌است. به گفته ساکنان محلی هم‌اکنون ۲۹۱ قلاده یوزپلنگ در این منطقه وجود دارد.

وجه تسمیه کویر مرنجاب

از منابع معتبر تاریخی نقل است که اسم کویر مرنجاب را شاه عباس صفوی انتخاب کرد؛ البته خودش هم خبر ندارد؛ حتی آن زمان که در هر شهر و مسیری کاروانسرا می‌ساخت، اصلاً به ذهنش نرسیده بود برای کویر بیسر و ته مرنجاب هم قلعه بسازد. اما همین که تاجیک‌ها و افغان‌ها به اصفهان و نقاط مرکزی رسیدند شاه صفوی جای خالی یک قلعه نظامی که ۵۰۰ سرباز از آن نگاهبانی کنند را حس کرد. آن هم در مسیری به نام جاده ابریشم که بین اروپا و چین در تردد بود. کویر مرنجاب اصلاً اسم و رسمش را از همین کاروانسرا و قناتی که آب شیرین تراوش می‌کند، گرفته‌است.

جاذبه های گردشگری کویر مرنجاب

کویر زیبای مرنجاب همه ساله پذیرای مسافران زیادی از سرتاسر جهان می باشد. این منطقه همچنین دارای کاروانسرای باعظمتی است که اصالت و تمدن آران و بیدگل را به رخ همگان می کشد.
تپه‌های شنی بلند و جنگلهای تاغ جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده‌است. دریاچه نمک آران و بیدگل و جزیره سرگردان از دیگر نقاط دیدنی منطقه محسوب می‌شوند. لازم است ذکر شود جزیره سرگردانی در دریای بیکران کویر، به جز یک یا دو ماه از سال که به دلیل بارندگی در منطقه، قابل مشاهده می‌شود، در سایر ایام سال به نمکزار تبدیل می‌گردد. چاه تاریخی دستکن در قسمت شرق کویر، محل آبشخور شترهای کاروانها بوده‌است. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی است در کویر که در مسیر راه ابریشم قرار دارد و کاروانها برای سفر به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر می‌گذشتند. همچنین منطقه بیابانی ریگ شق (در گویش محلی رق شق) منطقه‌ای بیابانی شمال شهرستان بادرود اصفهان، ادامه ریگزار بزرگ بند ریگ است، ارتفاع بلندترین تپه‌های ماسه‌ای ریگ شرق حدوداً ۷۰ متر می‌باشد.

دلیل ساخت قلعه و کاروانسرا از زبان تاریخ

دربارهٔ دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، نقل است که شاه عباس با وجود ایجاد کاروانسرا و قلعه‌های متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بود، چون تا آن زمان دشمنان به خاطر دریاچه نمک و گستره کویر، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند. حمله ازبکها و افغانها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه عباس را به صرافت انداخت تا در سال ۱۰۱۲ قمری سریعاً یک پایگاه نظامی در این منطقه ایجاد کند و جلوی تهدید را بگیرد. بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی است و ذکر شده‌است که همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تأمین می‌کردند.
قنات کنار کاروانسرا که برکه بزرگی به وجود آورده‌است، آب شیرین دارد و این در کویر نمک و شوره زار یک پدیده بسیار منحصر به فرد است.

بهترین زمان سفر به کویر مرنجاب

خوب است بدانید که سفر به کویر همانند هر منطقه دیگری باید با برنامه ریزی همراه باشد. به طوری که اغلب ترجیح می دهند زمستان و پاییز کویرگردی کنند. این در حالی است که شب های کویر بسیار سرد بوده و روزهای آن آب و هوای معتدلی دارد.
به طور خلاصه سفر به کویر همیشه زیبایی‌های خاص خود را دارد ولی اگر قصد سفر به کویر مرنجاب را دارید. پاییز و زمستان بهترین زمان برای سفر شماست. در این زمان متوسط دما در روز حدود ۱۹ درجه سانتی گراد و شب در حدود ۵ درجه سانتی گراد است. در ابتدای بهار نیز هوا معتدل و خنک است؛ ولی در تابستان دمای هوا در روز به ۴۰ درجه سانتی گراد هم می‌رسد. به همین دلیل تابستان زمان مناسبی برای سفر به کویر مرنجاب نیست. اما برای افراد گرما دوست، تابستان زمان بسیار مناسبی است.

روستاهای شهرستان آران و بیدگل

شهرستان آران و بیدگل روستاهای زیبا و خوش آب و هوای فراوانی دارد که هر یک پیشینه و قدمتی طولانی دارند. این شهرستان چیزی حدود ۳۹ دهستان و روستا دارد و همه ساله گردشگران و توریستان زیادی از آن بازدید می کنند. در اینجا قصد داریم این روستاها را به شما عمرفی کنیم.
روستاها و دهستان های آران و بیدگل عبارت‌اند از: ابراهیم‌آباد (آران و بیدگل)، اقبالیه (آران و بیدگل)، اقبالیه شماره یک، امین‌آباد (آران و بیدگل)، تاج‌آباد (آران و بیدگل)، تقی‌آباد (آران و بیدگل)، چاه رفسنجانی‌ها، چاه شماره دو گلشن‌آباد، چاه محمدرضا، حسین‌آباد (سفیددشت)، حسین‌آباد (کویرات)، دشت انقلاب، ریجن، شجاع‌آباد (آران و بیدگل)، شهریاری (آران و بیدگل)، عبدالله‌آباد (آران و بیدگل)، عبدالله‌آباد آران، علی‌آباد (آران و بیدگل)، علی‌آباد کویر، غیاث‌آباد (آران و بیدگل)، فخره، فدک فاطمیه، فیض‌آباد (آران و بیدگل)، فیض‌آباد بیدگل، قاسم‌آباد (آران و بیدگل)، کاغذی (آران و بیدگل)، کدیش، گلستان خمینی، مجتمع کوره‌های آجرپزی آران و بیدگل، مجدآباد (آران و بیدگل)، محمدآباد (سفیددشت، شرق)، محمدآباد (سفیددشت، غرب)، محمدآباد (کویرات)، مرنجاب (آران و بیدگل)، مزرعه ایوب‌آباد شماره ۲، مزرعه ملاحبیب، مزرعه نو (آران و بیدگل)، یزدل، یزدلان
اگر شما هم قصد گردش در این روستاهای باصفا و بکر را دارید، حتما این مقاله را بخوانید تا یک آشنایی کلی با برخی از روستاهای این شهر پیدا کنید.

معرفی روستای سفیدشهر

سفیدشهر نام قبلی آن روستای نصرآباد کویر است . از توابع شهرستان آران و بیدگل و در قسمت شمال شرقی شهرستان کاشان و در مجاورت منطقه ای قدیمی به نام درم قرار دارد .خوب است بدانید که در سال ۱۳۸۱ بعد از تبدیل شهر آران و بیدگل به شهرستان، روستای نصرآباد کویر به شهر تغییر وضعیت داد.
البته در گذشته های دور در این شهر افراد غیرمسلمان نیز زندگی می کرده اند، به طوری که در گورستان های اطراف شهر افراد نصرانی و مسیحی دفن شده اند.

جمعیت روستای سفیدشهر

با توجه به سرشماری جمعیت تا اسفندماه سال ۱۳۷۸ شهر حدود ۴۴۱۷ نفر جمعیت داشته که بر اساس سرشماری جدید در سال ۱۳۸۵ این رقم به حدود ۶۰۰۰ نفر رسیده است . بر اساس این آمار جمعیت شهر مشتمل بر ۱۰۰۴ خانوار است و میزان رشد جمعیت در سال ۱۳۷۸ ، ۲% بوده که نسبت به سالهای قبل کاهش محسوسی داشته است .
در حال حاضر بیش از ۷۰% سکنه شهر زیر ۳۰ سال سن دارند.

موقعیت اقتصادی روستای سفیدشهر

از لحاظ اقتصادی مردم منطقه سفیدشهر همچون گذشته به کشاورزی و قالی بافی اشتغال دارند. البته تعدادی از جوانان در کارگاه های صنعتی مشغول به کار هستند. لازم به ذکر است که محصولات کشاورزی تولیدشده در این منطقه عبارت است از غلات، پنبه، گندم، جو، خربزه، هندوانه و حبوبات می باشد. در کتاب فرهنگ لغت فارسی معین به محصولات دیگر سفیدشهر از جمله تنباکو و ابریشم نیز در کنار این محصولات اشاره نموده است . با توجه به مطالب نقل شده در بالا محصولات تولیدی سفید شهر به دو گرده زراعی و دستی (فرش ) تقسیم می شود. نکته ای که در اینجا بسیار جالب و قابل تامل است این است که دهخدا تنباکو و ابریشم را از محصولات سفیدشهر می داند . البته امروزه در حالی که سایر محصولات ذکر شده کشت می شوند اما تولید تنباکو و ابریشم از چند سال گذشته متوقف شده است .
اما از لحاظ کشت و تولید محصول چنبه این شهر دارای رتبه استانی و کشوری می باشد که بسیار حائز اهمیت می باشد که علت نامگذاری این شهر (سفیدشهر ) بدین لحاظ می باشد .

موقعیت جغرافیایی روستای سفیدشهر

سفیدشهر در ۲۱ کیلومتری شمال غربی شهرستان آرا ن و بیدگل و در ۲۱ کیلومتری شمال غربی شهرستان کاشان قرار گرفته است . این شهر در مختصات ۵۱ درجه و ۲۱ دقیقه و ۱۰ ثانیه طول شرقی نصف النهار گرینویچ و ۳۴ درجه و ۱۷ دقیقه و ۴۰ ثانیه عرض شمالی از خط استوا در بخش مرکزی آران و بیدگل قرار دارد . از شمال به راه آهن، از جنوب به روستای یزدل و جاده ترانزیت قم و آزاد راه امیر کبیر، از شرق به روستای محمد آباد و علی آباد و از غرب به جاده ترانزیت قم – کاشان و شهر مشکات منتهی می شود.

معرفی روستای یزدل

روستای یزدل قدمت و پیشینه ای بسیار طولانی دارد، به طوری که باقی مانده شهر باستانی درام می باشد. این شهر فرهنگی بسیار غنی دارد و از قدیم الایام صنعتگران و هنرمندان زیادی در آن زندگی می کرده اند.

جمعیت روستای یزدل

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲٬۳۹۱ نفر (۷۷۶خانوار) بوده‌است.

موقعیت اقتصادی روستای یزدل

خوب است بدانید که شغل اصلی مردم روستای یزدل کشاورزی و دامپروری بوده و کشاورزان و دامداران با محصولات خود و فروش آن هزینه مصرف خانواده را تأمین می‌نمایند.
لازم به ذکر است که در گذشته ی نه چندان دور بانوان این منطقه با بافت قالی های زیبا و اصیل، به تامین مخارج خانواده کمک شایانی می کردند که امروزه این اتفاق بسیار کمرنگ شده است.

موقعیت جغرافیایی روستای یزدل

یزدل یکی از مناطق معتبر و قدیمی منطقه می‌باشد که در ضلع شمال غربی و غرب شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل قرار گرفته‌است. یزدل با مختصات جغرافیایی ۵۱۲۲ طول شرقی و ۳۳۰۶ عرض شمالی در ۱۵ کیلومتری شمال غربی کاشان و هفت کیلومتری شرق جاده ارتباطی کاشان – قم قرار دارد. از نظر تقسیمات کشوری جزء شهرستان آران و بیدگل محسوب می‌شود اما بیشتر ارتباط آن از طریق دو راه آسفالت، با شهرستان کاشان است. یزدل دشتی صاف و هموار است و با ۸۹۵ متر ارتفاع از سطح دریا، ازجنوب به طاهرآباد و خزاق، از شمال به سفید شهر (نصرآباد)، از شرق به محمد آباد و علی آباد و از غرب به دشت درم و جادهٔ قدیم کاشان – قم محدود می‌شود.

وجه تسمیه روستای یزدل

درباره این موضوع، افراد مختلف بیانات متعددی دارند که مهم‌ترین آن‌ها به بناشدن شهریزدگرد توسط یزدگرد ساسانی می باشد. خوب است بدانید که یزدل باقی‌مانده شهرباستانی «درام» می‌باشد که قدمت آن به پیش از اسلام بازمی‌گردد، شهری که در قدیم الدهر آن را استان «درام» می‌گفتند و از عظمت و شکوه آن درکتاب‌های معتبر تاریخی چون محاسن الاصفهان مافروخی (قرن ۳ هجری) تاریخ قم (قرن ۴ هجری) و تاریخ کاشان (قرن ۱۲ هجری) سخن گفته شده‌است.

آثار باستانی روستای یزدل

این روستای بکر و زیبا دارای آثار تاریخی متعددی می باشد که عبارتند از: سایت باستانی درام -که مجموعه گسترده‌ای از آثار ارزشمندی همچون: شهر و مزرعهٔ درم، گله درم(gelederam)، آسیاب فرعونی، سلخ فرعونی، گورفرعونی، بنای چهارطاقی، شاه فیروز، قلمبه دیزو(golombedizu) و غیره را در بر می‌گیرد-امام زاده بی بی زینب (س)، دروازه یزدل و قلعه حاج حسینی، دره قلا(darreqela) خانه‌های تاریخی- حسینی، تقوایی، دهقان، حیدریان، امینی آب انبارها و غیره؛ و خانه هشت شریف که خانه ای بود که هشت خانوار ساکن آن بوده‌اند.

معرفی روستای ابوزیدآباد

ابوزیدآباد از روستاهای جذاب و دیدنی استان اصفهان به حساب می آید که همه ساله گردشگران و توریستان زیادی را به خود جذب می کند. این منطقه با داشتن کویری بکر و زیبا توانسته است جایگاه خوبی در میان سفردوستان به دست آورد.
کویر ابوزیدآباد بخشی از بیابان بزرگ بند ریگ در شمال ابوزیدآباد و شمال شرقی کاشان است و از جاهای دیدنی آران و بیدگل محسوب می‌شود. ابوزید نیز مثل هر تکه‌ دیگر از کویر، اوج زیبایی خود را در سکوت عمیق، لابه‌لای تپه‌های شنی داغ روانش و چشم‌اندازهای وسیع و بی‌نظیرش پنهان کرده است. کویر ابوزیدآباد در کنار دیگر جاذبه‌های کویری ایران، مانند کویر مرنجاب و کویر مصر از محبوب‌ترین مقصدهای کویری برای گردشگران علاقه‌مندان به این نوع جاذبه‌ها است. ابوزیدآباد پایتخت گویش‌های کهن ایران است و گویش بیذوی و همچنین فرهنگ مردمان این منطقه، جزو مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری آن محسوب می‌شود.

جذابیت های کویر ابوزیدآباد

جاذبه‌های دیدنی منطقه کویری ابوزید آباد بیشتر در شمال آن و در امتداد جاده خاکی به طول ۲۵ کیلومتر واقع شده‌اند. در فاصله‌ حدود هشت کیلومتری شهر، رمل‌های ماسه‌ای و تپه‌های شن روان هویدا می‌شوند؛ ولی برای رفتن به تپه‌های بزرگ‌تر و زیباتر باید مسیر کویر و کنار گذر دریاچه نمک چال عروس را طی کنید.
خوب است بدانید که کویر ابوزید آباد بخش کوچکی از بیابان بزرگ «بند ریگ» را تشکیل می‌دهد و علاوه بر جذابیت طبیعی بالایی که دارد، به واسطه آثار تاریخی و باستانی که در خود جای داده است، شهرت دو چندان دارد. بسیاری از گردشگران در سفر به کویر ابوزید آباد با توجه به ظرفیت‌های بالای گردشگری در آن برای بازدید از اماکن تاریخی نزدیک به این کویر نیز برنامه‌ریزی می‌کنند. از بهترین جاهای دیدنی نزدیک کویر ابوزید آباد می‌توان به «قلعه کرشاهی»، «کوه یخاب»، «روستای ابیانه»، «آب‌انبار صفوی»، «شهر زیر زمینی اویی» و «شهر تاریخی نوش آباد» اشاره کرد.

بهترین زمان سفر به کویر ابوزیدآباد چه موقعی است؟

بهترین فصل‌ها برای بازدید از کویر ابوزیدآباد پاییز، زمستان و در نهایت اوایل فصل بهار است. همچون سایر نقاط کویری، آب و هوای این منطقه در فصل تابستان گرم است. تورهای طبیعت‌گردی به مقصد کویر ابوزید آباد و شهر زیرزمینی اویی به طور معمول در نیمه سرد سال برگزار می‌شوند.

اقامت در کویر ابوزیدآباد

یک پیشنهاد بسیار ویژه به کسانی که علاقه مند به کمپینگ هستند، این است که شب در کویر اقامت کنند. به این صورت که کمپ خود را در میان شنزارها برپا کنید. اقامت در میان تپه‌های شنی سرشار از سکوت و آرامش، می‌تواند شبی پر خاطره را برایتان رقم بزند. کاروانسرای ابوزید آباد نیز گزینه دیگر برای اقامت در این کویر است.

کاروانسرای ابوزیدآباد

کاروانسرای ابوزیدآباد با پلانی چهار ایوانی، بیش از چهار قرن قدمت دارد که متعلق به دوران صفویه است. کاروانسرا در ابتدای ساخت برای کاروان‌ها و مرکب‌هایشان به عنوان مکان استراحت بوده و تا ۶۰ سال گذشته شتربانان از یزد، اصفهان و شهرهای دیگر در این کاوانسرا اتراق می‌کردند. کاروانسرای شاه عباسی ابوزیدآباد در ت‍‍اری‍خ‌ بیست و سوم م‍رد‌اد س‍‍ال‌ ۱۳۷۸ ب‍ه‌ ش‍م‍‍اره‌ ۲۳۷۱، در ف‍‍ه‍رس‍ت‌ ‌آث‍‍ار م‍ل‍‍ی‌ ک‍ش‍ور به ثبت رسیده است.
این کاروان‌سرا نزدیک به ۴۰۰ سال است که از مسافران پذیرایی می‌کند. این کاروانسرا از زمان ساخت در دوره صفویان تا به امروز، فعال بوده است و امروزه نیز هم‌چنان فضایی مناسب برای استراحت با امکانات رفاهی مطلوب دارد. کاروانسرای ابوزیدآباد از کاشان (میدان بسیج) ۲۰ کیلومتر جاده آسفالت و تا کویر ۱۰ دقیقه فاصله دارد.

تفریحات کویر ابوزیدآباد

کویرپیمایی یا پیاده‌روی در کویر، عکاسی، آفرود، شترسواری، تماشای آسمان شب و موتور چهارچرخ از جمله تفریحاتی هستند که می‌توانید در کویر ابوزیدآباد تجربه کنید.
پوشش گیاهی و جانوری کویر ابوزیدآباد
در کویر ابوزید آباد پوشش گیاهی کویری نیز به چشم می‌خورد. این پوشش گیاهی سبب گرد آمدن گونه‌های مختلف جانوری نیز شده است. پوشش جانوری منطقه عبارت است از شاهین، عقاب، خرگوش، روباه شنی، گربه شنی، شغال، گرگ، جرد، هوبره انواع آگاما و مار، لاسرتای مرنجابی و پامسواکی.
متاسفانه برخی از گونه های جانوری این منطقه در حال انقراض هستند و نیازمند توجه بیشتر سازمان حفاظت از محیط زیست را دارد.

اقتصاد مردم ابوزیدآباد

مردم منطقه عمدتا از راه کشاورزی ، دامپروری و بافندگی روزگار می گذرانده اند. اکنون ابوزیدآباد یکی از قطب های تولید پسته در سطح استان اصفهان است. همچنین کار در مراکز صنعتی و تولیدی شهرهای مجاور، بخش قابل توجهی از نیاز نیروی کار به اشتغال را مرتفع کرده است.

معرفی روستای نوش آباد

نوش‌آباد شهری در بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل در استان اصفهان ایران است.
نوش‌آباد از طریق جاده ای به طول دو کیلومتر در شرق به شهر آران و بیدگل، از جنوب به طول نه کیلومتر به کاشان و از غرب به جاده ای به طول هفت کیلومتر به سفیدشهر و از شمال به کویر مرکزی ایران ارتباط دارد. یکی از جذاب ترین اماکن شهر نوش آباد، شهر زیرزمینی آن می باشد که در ذیل مفصلا به معرفی آن پرداخته ایم.

معرفی ساختار شهر زیرزمینی نوش آباد

خوب است بدانید که این شهر زیرزمینی ساختاری بسیار پیچیده و جالب داشته و توجه جهانیان را به خود جلب کرده است.
مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر نوش‌آباد شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده‌است. وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی زیاد بوده و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته‌است. این معماری در شهرنوش‌آباد با واژه «اویی» نامیده می‌شود.
البته ارتفاع این مجموعه بسیار کم است، به طوری که در برخی قسمت ها انسان با قد بالاتر از ۱۷۰ سانتی متر امکان صاف ایستادن را ندارد. اما ارتفاع ورودی اصلی این شهر زیرزمینی اینگونه نیست.
بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه‌سوز به چشم می‌خورد. در بعضی قسمت‌ها نیز درون دیوار، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده‌است که در بعضی از اتاق‌ها تبدیل به تاقچه جهت قراردادن اشیا می‌شود.

کشف این سازه‌ها در سال ۱۳۸۵ به صورت اتفاقی و توسط فردی که قصد حفر چاه در منزل خود داشت صورت گرفته و برای ورود به آن، به دلیل پیدا نشدن ورودی اصلی از آب‌انبار. که مجاور این شهر زیر زمینی است استفاده می‌شود.
در این شهر زیرزمینی چاه هایی نیز وجود دارد که چاه‌های عمودی نقش راه‌های ارتباطی طبقات را ایفا می‌کنند و چاه‌های به‌شکل U برای تهویه هوا بوده است. از خانه‌های مردم و مراکز اجتماعی چون حمام و مسجد و نیز قلعه کنار شهر به اینجا راه داشته است. فضاهای در نظر گرفته شده برای شهر در حد فضاهای ضروری است و سیستم تهویه آن بر اساس اختلاف فشار هوا با سطح زمین کار می‌کند که گردش و تصفیه هوا برای تنفس در آن را امکان‌پذیر می‌سازد. حجره‌های کوچک به ابعاد دو متر در دو متر، سرویس‌های بهداشتی ابتدایی، فضاهای پناهگاهی، تونل‌های ارتباطی و تهویه هوا و چاه‌های آب از جمله فضاهای این شهر زیرزمینی است.

گفته شده در زمان حملات مغولان، از این شهر برای امنیت مردمان استفاده می‌شد. بسیاری از جزییات شهر در اثر سیلاب و گذشت زمان از بین رفته، ولی سفالینه‌هایی پیدا شده که به ۱۸۰۰ سال پیش و به عصر ساسانیان بر‌می‌گردد که در دوره صفویه تا عصر قاجار مورد استفاده بوده است.
برای وارد شدن به شهر رویایی و زیبای اویی، فقط از یک ورودی می‌توان وارد شد و پس از گذراندن چهل و پنج پله با ساختاری متراکم و راهروهای فراوان در عمق زمین روبه‌رو می‌شویم که پس از گذراندن آن‌ها به قسمت‌های اصلی می‌رسیم. این شهر زیبا و خاص در سال ۱۳۸۵ با شماره ۱۵۸۱۶ ثبت میراث فرهنگی شد.

خبرگزاری نسل فردا آران و بیدگل

خبر گزاری نسل فردای آران و بیدگل به طور ویژه اخبار مربوط به حوزه شهرستان آران و بیدگل را پوشش داده و به کوچک ترین جزئیات یک خبر به طور تخصصی و ویژه ورود می کند و به تجزیه و تحلیل می پردازد. در سایت و شبکه های اجتماعی این خبرگزاری می توانید از جدیدترین اخبار حوادث روز آران و بیدگل مطلع شوید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا